رله های حفاظت

رله حفاظت( رله حفاظتی اضافه بار)

رله حفاظت  یا رله حفاظتی اضافه بار در ماشین های الکتریکی مختلف برای حفاظت از موتور در مقابل نوسانات نصب می‌شوند وظیفه این نوع رله محافظت از مدار دستگاه در مقابل اضافه  یا کاهش بار  موتور می‌باشد. رله های حفاظت از قابلیت تنظیم  در مقابل اضافه بار موتور برخوردار هستند و در صورت عبور بار بیشتر از میزان در نظر گرفته شده  و غیر مجاز فعال می‌شوند. در صورت تنظیم، رله حفاظت از این توانایی برخوردار است که در مقابل عدم راه اندازی و اضافه بار از دستگاه در مقابل نوسانات محافظت کند.  رله حفاظت اضافه بار بعد از تنظیم  شبیه به یک کلید قطع و وصل اتوماتیک عمل می‌کند.

برای تنظیم رله حفاظتی باید به چه نکاتی توجه شود؟

در رله حفاظتی، اضافه بار موتور می بایستی دقیقا برابر میزان جریان بار موتور تنظیم شود چون در غیر این صورت اگر رله در جریانی کمتر از حد معمول تنظیم شود نمی‌توان از تمام توان موتور استفاده کرد و در صورت تنظیم جریان بیش از میزان تعریف شده برای دستگاه، حفاظت کامل دستگاه در مقابل اضافه بار انجام نمی‌شود و ممکن است موتور آسیب ببیند.

 معمولا پس از تنظیم رله حفاظتی در مقابل کاهش یا افزایش بار شبیه به یک کلید قطع و وصل اتوماتیک عمل می‌کند. رله حفاظت باید در چنین شرایطی مجهز به یک کلید قطع و وصل اتوماتیک معمولی باشد تا از استارت شدن دوباره موتور جلوگیری کند و پس از برطرف شدن مشکل دوباره دستگاه راه اندازی گردد.

 شاخک های اتصال رله حفاظتی  در  پشت آن قرار می‌گیرند و از این امکان برخوردار هستند که به شکل مستقیم به کلید قطع و وصل و ترمینال 2، 4، 6 متصل شوند و متقابلاً نیاز به سیم کشی اضافی نباشد. 

قطع و وصل کلید حفاظتی موتور چگونه عمل می‌کند؟

این کلید با دست قطع و وصل می شود لذا این نوع سازه هم به عنوان کلید قطع و وصل استفاده می‌شود و هم می تواند به عنوان وسیله ای حفاظتی در مقابل اضافه بار موتور فعال گردد. معمولا حفاظت موتور در هر خط فاز مجهز به نوار بی متال است که جهت محافظت در مقابل اضافه بار تعبیه شده است.

همچنین یک رله الکترو مغناطیسی سریع جهت تسریع در کار برای حفاظت در برابر اتصال کوتاه دارد. عملکرد سریع رله الکترو مغناطیسی می تواند به عنوان فیوز عمل کند و دیگر نیازی به فیوز نباشد. اهرم های روی کلید حفاظت طوری طراحی شده اند که هر زمان یکی از آن ها فعال شود وضعیت اهرم به روشنی موقعیت قطع و وصل کلید را نشان می‌دهد.

 بعضی از کلیدهای حفاظت موتور طوری طراحی  شده اند که می‌توانند در صورت کم و زیاد شدن ولتاژ به شکل خودکار مدار را قطع و وصل نماید و  لزوما برای جلوگیری از اختلال  در کار موتور از وصل مجدد مدار تا برطرف شدن مشکل جلوگیری می‌کنند.

رله حفاظتی به چند دسته تقسیم می‌شود؟

رله های حفاظتی به توجه به نوع عمل کرد به دو گروه  رله حرارتی و مغناطیسی تقسیم می‌شود که از نظر ساختار و روال کار با هم متفاوت هستند در ادامه سعی می شود هریک از این رله های حفاظتی به شکل مجزا مورد بررسی قرار می‌گیرند.

- رله حفاظتی حرارتی یا بی متال

این نوع رله حفاظتی  بر اساس میزان حرارت طراحی شده است یعنی اگر درجه حرارت از حد معمول و مشخص شده بالاتر یا پایین تر رود رله حفاظتی فعال شده و نسبت به قطع موتور اقدام می‌کند. در این نوع رله  جریان زیاد ناشی از اضافه بار باعث افزایش دمای بی متال شده و موتور غیر فعال می‌شود. رله های  حرارتی برای محاسبه وضعیت گرمایشی موتور طراحی می‌شوند و به دو نوع حفره لحیم کاری شده و  نوار بی متال تقسیم می‌شوند.

- رله حفاظتی مغناطیسی

این نوع رله حفاظتی بر اساس تشخیص قدرت مغناطیسی طراحی شده است. یعنی پس از جاری شدن الکتریسیته به سمت موتور قدرت میدان مغناطیسی اندازه گیری شده و اگر میزان آن بیشتر یا کمتر از حد مشخص شده باشد نسبت به قطع آن اقدام می‌کند.

 عملکرد این نوع رله به این شکل است که با یک هسته مغناطیسی متغیر داشته و در یک سیم پیچ که جریان موتور را نگه عمل می کند. در کل ساختار این نو ع رله به این شکل است  که وقتی میدان مغناطیسی درون سیم پیچ ایجاد شود هسته آن را به سمت بالا می‌کشد و زمانی که فاصله آن به اندازه کافی زیاد شود خودبخود در رله فرمان قطع صادر می‌شود.‌

سخن پایانی

رله حفاظت یا رله حفاظتی اضافه بار نوعی سازه است که برای حفاظت موتور در مقابل نوسانات اضافه بار طراحی و نصب می‌شود.

 این نوع محافظ می‌تواند موتور را در مقابل بار بیش از حد محافظت کند منتهی برای تنظیم این نوع محافظ اضافه بار باید دقت شود که  نوع محافظ یا درجه ای که برای آن در نظر گرفته می شود با توجه به توان و قدرت موتور باشد چون اگر کمتر از توان موتور یا بیشتر از آن باشد ممکن است موتور آسیب ببیند.