سایر اسیدها

تعریف اسید

اسیدها را بر اساس نظریه‌های مختلف تعریف می‌کنند. طبق نظریه آرینوس اسیدها موادی هستند که در آب تجزیه شده و یون هیدروژن (⁺H) آزاد می‌کنند.اما مطابق با نظریه برونستد-لوری اسیدها موادی هستند که پروتون (⁺H) می‌دهند، در حالی که بازها پروتون را دریافت می‌کنند.
همچنین مطابق نظریه لوئیس اسیدها به عنوان پذیرنده جفت الکترون و بازها به عنوان دهنده جفت الکترون تعریف شدند. به طور کلی اسیدها دارای دسته بندی‍های متعددی هستند از جمله مهم‌ترین تقسیم بندی ها می‌توان به تقسیم بندی بر اساس قدرت اسیدی و منشاء اشاره کرد.

معرفی انواع اسید

اسیدها دارای انواع مختلفی هستند، در این بخش به معرفی برخی از مهم‌ترین اسیدهای موجود و کاربردهای آن‌ها پرداخته شده است.

EDTA (ا د ت آ) 

EDTA یا اتیلن دی آمین تترا استیک اسید یک ترکیب شیمیایی مهم و پرکاربرد با فرمول شیمیایی C₁₀H₁₄N₂O₈.2Na.2H₂O است که در ساختار خود چهار گروه کربوکسیلیک و دو گروه آمین دارد که اجازه می‌دهد این ترکیب به طور موثر با یون‌های فلزی واکنش دهد. از جمله کاربردهای این ترکیب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. از EDTA در صنایع شیمیایی برای حذف یون‌های فلزی موجود در محلول استفاده می‌شود. 
2. در صنایع داروسازی برای درمان مسمومیت با فلزات سنگین مانند سرب، جیوه و کادمیوم استفاده می‌شود.
3. به عنوان یک عامل تیتراسیون در آنالیز مواد شیمیایی، به ویژه در اندازه‌گیری مقدار یون‌های فلزی کاربرد دارد. 
4. به عنوان یک افزودنی غذایی برای حفظ رنگ و طعم محصولات غذایی و جلوگیری از اکسیداسیون استفاده می‌شود.

اسید بنزوئیک

اسید بنزوئیک با فرمول شیمیایی C₆H₅COOH یک اسید آلی با خواص ضد باکتریایی و ضدقارچی است. این ترکیب در صنایع غذایی به عنوان نگهدارنده مواد غذایی و جهت جلوگیری از فساد مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همچنین اسید بنزوئیک در تولید طعم‌دهنده‌ها و افزودنی‌های غذایی نیز کاربرد دارد. در داروسازی از این اسید که به عنوان یکی از اجزای مهم در تهیه داروهای ضد قارچی و درمان عفونت‌ها استفاده می‌شود. از دیگر کاربردهای مهم این اسید می‌توان به صنایع شیمیایی، تولید رنگ‌ها و پلاستیک‌ها اشاره کرد.

اسید بوریک

اسید بوریک (H₃BO₃) یک اسید ضعیف با خواص ضدعفونی‌کننده و ضد التهابی است. این اسید در پزشکی برای درمان عفونت‌های چشمی و پوستی به کار می‌رود. همچنین به عنوان یک نگهدارنده در صنایع غذایی و در صنایع شیمیایی جهت تولید مواد شیمیایی به کار گرفته می‌شود.
اسید بوریک در صنعت شیشه‌سازی، برای تولید شیشه‌های با کیفیت بالااستفاده می‌شود. در کشاورزی، این اسید به عنوان یک عنصر کمکی برای تقویت رشد گیاهان و کنترل آفات به کار گرفته می‌شود.

اسید تارتاریک

اسید تارتاریک که دارای فرمول شیمیایی C₄H₆O₆ است، به عنوان یک اسید آلی طبیعی به شمار می‌رود که در انگور و میوه‌های دیگر موجود است. این اسید در صنایع غذا به عنوان عامل اسیدی‌کننده و به عنوان تثبیت‌کننده در فرآوری محصولات غذایی مانند مارتین‌ها و نوشیدنی‌های گازدار استفاده می‌شود.
همچنین در صنعت داروسازی اسید تارتاریک به عنوان یک ماده کمک‌کننده در تولید قرص‌ها و شربت‌ها به کار گرفته می‌شود. خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدعفونی‌کننده این اسید آن را به ماده‌ای مفید برای استفاده در صنایع مختلف تبدیل کرده است.

اسید سالیسیلیک

اسید سالیسیلیک (C₇H₆O₃) یک اسید آلی به شمار می‌رود که به طور طبیعی در برخی از گیاهان یافت می‌شود. این اسید به دلیل خواص ضد التهاب و آرامش بخشی خود به طور گسترده در صنایع داروسازی برای درمان بیماری‌های پوستی مثل آکنه و پسوریازیس کاربرد دارد.
همچنین از اسید سالیسیلیک در تولید آسپرین، به عنوان داروی ضد درد و ضد التهاب استفاده می‌شود. این اسید در ساخت محصولات آرایشی و بهداشتی و مراقبت از پوست به عناون لایه بردار به کار می‌رود.

اسید سولفوسالیسیلیک

اسید سولفوسالیسیلیک (C₇H₇O₃S) یک ترکیب شیمیایی است که معمولاً در صنایع شیمیایی و صنایع داروسازی به عنوان یک ماده ضد میکروبی و کاتالیست استفاده می‌شود. این اسید دارای خاصیت‌های فراوانی در تولید ترکیبات شیمیایی و تجزیه و تحلیل مواد است.
این ترکیب در فرآیندهای تولید مواد شیمیایی و همچنین در آزمایشگاه‌ها برای تجزیه مواد آلی به کار می‌رود. 

اسید سولفوکرومیک

اسید سولفوکرومیک یک ترکیب قوی اکسیدکننده است که در صنایع شیمیایی و آزمایشگاهی کاربردهای متعددی دارد. این اسید معمولاً در پاک‌سازی ظروف و تجهیزات آزمایشگاهی به کار می‌رود. همچنین به عنوان یک کاتالیست در واکنش‌های شیمیایی و در تهیه رنگ‌ها و سایر ترکیبات شیمیایی استفاده می‌شود.
اسید سولفوکرومیک به دلیل خواص اکسیدکنندگی قوی که دارد، برای حذف آلودگی‌های آلی در صنایع شیمیایی موثر است.

اسید شستشو

اسید شستشو به طور عمومی به ترکیبات اسیدی اشاره می‌کند که به منظور تمیز کردن و از بین بردن آلودگی‌ها، رسوبات و لکه‌ها استفاده می‌شوند. این اسیدها معمولاً در صنایع مختلف به ویژه صنایع فلزی و شیمیایی به کار می‌روند تا زنگ‌زدگی و آلودگی‌های سطحی را حذف کنند.
اسید شستشو برای تمیز کردن تجهیزات و دستگاه‌ها نیز استفاده می‌شود و می‌تواند شامل ترکیباتی مانند اسید کلریدریک و اسید سولفوریک باشد که در فرآیندهای صنعتی کاربرد دارند.

اسید کلریدریک

اسید کلریدریک (HCl) یک اسید قوی و بی‌رنگ است که به‌طور گسترده در صنایع شیمیایی و آزمایشگاهی استفاده می‌شود. این اسید در تولید مواد شیمیایی، تمیز کردن فلزات و تنظیم pH محلول‌ها کاربرد دارد.
همچنین از این اسید در فرآیندهای تولید دارو و مواد غذایی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اسید در معده انسان به عنوان بخشی از مایع معده برای هضم غذا وجود دارد. همچنین به عنوان یکی از مهم‌ترین اسیدهای صنعتی در صنایع مختلف شناخته می‌شود.

اسید لاکتیک

اسید لاکتیک (C₃H₆O₃) یک اسید آلی طبیعی است که در فرآیند تخمیر تولید می‌شود. این اسید در صنایع غذایی به عنوان نگهدارنده و طعم‌دهنده در محصولات لبنی کاربرد دارد. همچنین این اسید در تولید نوشیدنی‌های گازدار و فرآورده‌های غذایی دیگر به کار می‌رود. اسید لاکتیک در محصولات مراقبت از پوست به عنوان مرطوب‌کننده طبیعی کاربرد دارد.

اسید هیدروفلوریدریک

اسید هیدروفلوریدریک (HF) یک اسید بسیار قوی و خطرناک است که در صنعت شیمیایی به عنوان حلال و برای تولید فلوریدها استفاده می‌شود. این اسید در ساخت شیشه و سرامیک نیز به کار می‌رود و در فرآیندهای فلزکاری برای حل کردن مواد سلیس و تمیز کردن فلزات کاربرد دارد. 

قیمت انواع اسید

قیمت اسید بنزوئیک حدود 3 تا 5 دلار، اسید بوریک حدود 5 تا 15 دلار، اسید تارتاریک حدود 5 تا 10 دلار، اسید سالیسیلیک حدود 30 تا 50 دلار، اسید سولفوسالیسیلیک تقریباً 50 تا 100 دلار ، اسید سولفوکرومیک بسته به خلوص حدود 100 تا 200 دلار، اسید شستشو  بین 2 تا 10 دلار، اسید کلریدریک بسته به غلظت حدود 1 تا 5 دلار برای هر لیتر، اسید لاکتیک حدود 5 تا 20 دلار، اسید هیدروفلوریدریک حدود 15 تا 30 دلار برای هر لیتر است.

معرفی برندهای مختلف فروش اسید

در بازار امروز، برندهای مختلفی به تولید و عرضه اسیدهای مختلف مشغول هستند که انواع اسیدها را در حجم‌های متفاوت تولید و عرضه می‌کنند. از برندهای خارجی و داخلی که انواع اسیدها را به فروش می‌رسانند می‌توان به شرکت مرک، سیگما آلدریچ، فلوکا، قطران شیمی، شرکت پتروشیمی جم، شرکت پتروشیمی خلیج فارس، شرکت شیمیایی پارس و دکتر مجللی اشاره کرد.
در میان انواع مختلف برندهای موجود، شرکت مرک توصیه به علت ارائه اسیدهای خالص با کیفیت بالا توصیه می‎شود.